'In wraak en liefde is de vrouw barbaarser dan de man.'

Friedrich Nietzsche - Voorbij goed en kwaad

Première: 25 januari 2019

Opening CaDance Festival 2019

Tour: february - mei 2019

Danseressen: Camilla Montesi, Xanthe van Opstal, Aya Misaki, Sammie Hermans, Alice de Maio

Lichtontwerp: Pavla Beranova

Assistent naar de choreograaf: Quentin Roger

Geluid en kostuumontwerp : Samir Calixto

Decorontwerp: Samir Calixto & Pavla Beranova

Costumière: Jorrien Schoneveld

W is ee co-productie van Korzo Producties & Scenario Pubblico (IT)

© Joris-Jan Bos

W

Met W gaat choreograaf Samir Calixto verder met het verkennen van het snijvlak tussen filosofie en dans, zoals hij al deed met zijn vorige stuk M - een gewaagde kijk op de inzichten van Nietzsche omlijst door de muziek van Gustav Mahler - waarin vijf mannen op het podium een meedogenloze fysieke reis aflegden op weg naar zelfverlating.

In deze nieuwe voorstelling staat het vrouwelijk geslacht centraal als representatie van de kracht, woede en passie die vaak aanwezig zijn in oude vrouwelijke mythen en archetypes, en die zo vaak worden geassocieerd met de intrinsieke houding van vrouwen om zich over te geven aan een volledig spectrum van emoties.

Het stuk wordt omlijst door de sonoriteiten van Richard Wagners Tristan und Isolde - een iconisch en polemisch werk over de uitersten van het menselijk instinct veroorzaakt door de irrationaliteit van romantische liefde - en de controversiële verkenningen van Nietzsche over het vrouwelijk geslacht. Het brengt vijf vrouwen op het podium die allemaal betrokken zijn bij een intens ritueel van overgave, vleselijkheid en opoffering, totdat uiteindelijk de zuiverheid van het bestaan wordt bereikt.

Door opnieuw een hybride te creëren waarin dans, licht, filosofie en geluid een ingewikkelde maar subtiele onderlinge relatie aangaan, brengt Calixto met W een obsessieve zoektocht naar waarheid vanuit het perspectief van vrouwen die, door de intensiteit van de dans en de meedogenloze lichamelijkheid van de choreograaf, zowel hun kwetsbaarheid als hun goddelijke brutaliteit zullen onthullen. Een provocerende verkenning in tijden waarin het concept van vrouwelijkheid een radicale - maar noodzakelijke - verandering ondergaat.

OVER DE VOORSTELLING

'Summa van de heer Calixto was een van de beste dingen die ik vorig jaar zag en ik kan met een gerust hart zeggen dat, ook al is het pas half januari, W misschien wel de allerbeste voorstelling is die ik dit jaar zie. Het zal zeker moeilijk worden om te volgen. Briljant, helemaal briljant.'

- Michael Hasted/ ArtsTalk Magazine

© Peter Janssen/ Krachtigkaal

© Joris-Jan Bos

‘W’: Vrouwen, Wagner... en alle (on)mogelijke W’s.

Programma tekst door Samir Calixto

Het was tijdens het ontwerpen van ‘M’ een paar jaar geleden dat dit nieuwe werk - ‘W’ - ontstond. Oorspronkelijk een complementaire tegenhanger van het eerste werk, werd dit laatste gecreëerd als een ander werk over menselijke transcendentie door middel van lichamelijkheid, geïnspireerd door enkele van de filosofische inzichten van Friedrich Nietzsche - zoals de ontsluiting van de wijsheid die inherent is aan ons lichaam, de ontbinding van elk dogma en de complementaire principes van het Apollinische en het Dionysische - in combinatie met muzikale omlijstingen die deze ideeën weerspiegelen. Maar terwijl in ‘M’ dergelijke thema's werden vertegenwoordigd door de strijd tegen de banden van rationaliteit die zo verbonden zijn met de mannelijke essentie, kijkt ‘W’ naar de vrouwelijke principes van het bestaan in een poging om hun mysterieuze diepte te raken.

IHet was tijdens een residentie enkele maanden geleden in Catania, de pulserende Siciliaanse stad aan de voet van de Etna, dat deze voorstelling haar basis verstevigde. De Etna - de meest actieve vulkaan van Europa - is onmiskenbaar aanwezig in het leven van de lokale bevolking en staat bij hen bekend als ‘La Donna’ (De Vrouw): een voorbeeld van hoe sommige oeraspecten van de natuur vaak worden gezien als een vrouwelijke kracht. Daar interviewden we enkele lokale vrouwen die een speciale band met de vulkaan hebben. Terwijl sommigen er een pragmatische relatie mee hebben, hebben anderen een meer fysieke of een diep spirituele. In deze ontmoeting ontmoetten we bijvoorbeeld vrouwen die een reeks rituelen hebben ontwikkeld die hun persoonlijke ervaringen verbinden met de cycli van de vulkaan.

Komende vanuit een culturele achtergrond waarin vrouwen sterk verbonden zijn met het ‘onzichtbare’ - noem het spiritualiteit of slechts intuïtie - is het voor mij onvermijdelijk om het vrouwelijke niet te zien als een kracht die wijselijk de rationaliteit overstijgt in hun relatie tot het leven. Het raakt aan alles wat niet verklaard kan worden, houdt doelbewust de onverklaarbare ervaringen van het leven bij elkaar door opnieuw te bevestigen dat het mysterie er is om ervaren te worden en niet om verklaard te worden. Als dansmaker is het herbevestigend om dit idee opnieuw te ontdekken, omdat het de fysieke ervaring het potentieel geeft om het raadsel op te lossen - of niet - van wat het lichaam kan overbrengen voorbij zijn onmiddellijke functies of, in het geval van dans, voorbij vorm.

In mijn contacten met het vrouwelijke - niet alleen met betrekking tot vrouwen, maar ook de vrouwelijke aspecten van de natuur - zijn de tegenstellingen nooit nietig, omdat ze vaak voorbijgaan aan het oordeel van het verstand en zijn categoriseringen. De wereld van emoties, intuïties en vibraties verstrengelt zich in een constante ervaring van extremen: onderdrukken en verheffen, liefhebben en haten, vernietigen en regenereren. Net als de Etna, die bij elke uitbarsting verwoest en tegelijkertijd bevrucht, wordt het vrouwelijke al sinds het begin der tijden voorgesteld als een veel complexere manifestatie van het leven dan de patriarchale wereld van de logica, die tot op de dag van vandaag zo overheersend is in ons leven. Deze kracht is, in tegenstelling tot de binaire noties van de geest die zo geassocieerd worden met de mannelijke principes, vloeibaarder omdat ze een groter spectrum van het bestaan omvat. Alleen al door naar de Mythologie en haar archetypen te kijken, kunnen we meerdere voorbeelden vinden. Nietzsche wist dat (ondanks de foutieve neiging om sommige van zijn citaten als vrouwonvriendelijk te interpreteren wanneer ze uit hun context worden gehaald), en Wagner ook - die dit zo diepgaand onderzocht in zijn baanbrekende werk ‘Tristan und Isolde’, waarvan vanavond echo's te horen zijn in deze voorstelling. Het is ook in deze opera dat het overweldigende vermogen van de liefde, van sensueel tot subliem, tot transcendentie leidt. Het is door de vrouwelijke essentie belichaamd door Isolde en haar overvloeiende passie dat dit pad wordt gemanifesteerd, wat leidt tot de beroemde Liebestod (door sommigen vertaald als ‘Dood in de liefde’): een metafoor van ultieme overgave en overgave, en het onvoorwaardelijke vermogen tot opoffering als teken van kracht - niet als louter toewijding aan een enkel menselijk wezen, maar als een weergave van het vrouwelijke oneindige vermogen om diep lief te hebben en alle dingen samen te binden.

Ten slotte is het belangrijk om te vermelden dat ‘W’, omdat het oorspronkelijke concept voorafgaat aan de huidige en zeer relevante discussies over gendergelijkheid en empowerment van vrouwen, een blik voorstelt die verder gaat dan het idee van differentiatie tussen geslachten. Het is een kleine bijdrage aan een oeroude, essentiële behoefte om te kijken naar wat ‘menselijk, al te menselijk’ is aan onszelf: onze lust om te leven, lief te hebben, te transformeren en uiteindelijk de beperkingen van ons eigen vlees te overstijgen om het volledige spectrum van onze levenservaringen te omarmen.

Nogmaals, Evoe Bacchus… en Kyria Demetra!

Moge het eeuwige vrouwelijke vanavond over ons neerdalen.